دسته: تاریخ و ادبیات مقاله پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه در 19 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 9,100 تومان
مقاله پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه در 19 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه و پیشگفتار.................................................................................................. 1
حجاب از دیدگاه قرآن و اسلام ............................................................................ 2
پدیدة كشف حجاب................................................................................................. 4
پوشش در شعر شعرای مدافع حجاب................................................................... 6
- اشرف الدین حسینی........................................................................................ 6
- وافی عراقی ..................................................................................................... 7
- دكتر محدود افشار.......................................................................................... 7
- سناد الاسلام.................................................................................................... 8
- طلوعی.............................................................................................................. 8
- غرای نجف آبادی ........................................................................................... 9
- نجفدری فیروزكوهی....................................................................................... 9
- امیدی فیروزكوهی........................................................................................... 10
- عصمت ایزدی.................................................................................................. 10
- اقبال لاهوری................................................................................................... 11
- آیه الله صافی.................................................................................................... 11
- نتیجه گیری...................................................................................................... 14
- پانوشت............................................................................................................ 16
- فهرست منابع و مآخذ ..................................................................................... 18
مقدمه و پیشگفتار
از دوران كهن، شخصیت و خلق و خوی زن توجه دانشمندان و فلاسفه هر عصری را همیشه به خود جلب كرده است. در فرهنگ اسلامی و شرقی ما، زن در اجتماع مقامی بس والا دارد. در تاریخ و فرهنگ ما، زنان بسیار ارجمند و عالیمقامی وجود دارند و شخصیت بزرگ آنان اصولاً در قالب فرهنگ غربی نمی گنجد و یكی از آن موارد كه زن مسلمان را از زن غربی ممتاز می نماید حجاب و پوشش اسلامی اوست. حجابی كه دین او آن را تائید می‌كند و كتاب آسمانیش بر آن صحه می گذارد.
نوع پوشش در كشور و فرهنگ ما از دیرباز به عنوان یك امر فقهی و تكلیف شرعی بر شمرده می شد و هیچگونه بحث و اظهار نظر خاصی در باب آن نمی شد و البته حدود پوشش مورد بحث فقها بود ولی اصل آن از طرف طوایف مسلمان مورد تائید و قبول بوده است.
ولی بحث از حجاب در كشور‌ما، همزمان با آشنایی ایران و ایرانی با عالم تجدد بوده است. احساس شكست در برابر غرب، روشنفكران ما را كه ساده انگارانی بیش نبودند در باب نوع لباس و آرایش و زینت به فكر انداخت كه شاید پیروزی غربی‌ها به علت همین تفاوت در ظواهر بوده است و نظریه‌ای بدنبال آن مطرح شد مبنی بر اینكه اگر به غربی‌ها تشبه جوییم می توانیم به پایه و مرتبة آنان برسیم.
این تفكر بر اقشار مختلف جامعه تأثیر خود را نهاد از جمله در جامعة ادبی كشور و نویسندگان و شعرا. حجاب در شعر شاعران پس از مشروطه به دو صورت مطرح گردید. یكی به حالت دفاع از پدیدة كشف حجاب و دیگر به صورت دفاع از حجاب و جواب به كسانی كه پدیدة كشف حجاب را ستوده‌اند.
آنچه را باید بدان توجه داشت آن است كه شعر گفتن دربارة زن، سابقه طولانی در ادب فارسی دارد. در دوره مشروطه نیز، اشعار فراوانی گفته شد كه در برخی موارد به انتقاد كلی از برخوردی كه بازن در طول تاریخ صورت گرفته، می پرداخت. از جمله مسائل مربوط به آموزش زنان، موقعیت اجتماعی آنان و …
از جمله مباحث مطرح در شعر پس از مشروطه مسأله حجاب و كشف حجاب است كه در این مقاله سعی می‌شود تا به بررسی اشعار شاعران این دوره پرداخته گردد. شاعرانی كه به دفاع از دین و دیانت به توصیف حجاب و پوشش و محسنات آن پرداخته‌اند و یا در پاسخ‌گویی بر اشعار گویندگان كشف حجاب پرداخته‌اند.
حجاب از دیدگاه قرآن و اسلام
انعكاس مسأله حجاب و پوشش در شعر شعرا و ادبیات معاصر ما ریشه در همان باور‌های دینی و مذهبی دارد. آنجا كه گویندگان پس از مشروطیت به دفاع از حجاب پرداخته‌اند برخاسته از باور‌های دینی و تعالیم قرآنی دارد. بنابراین لازمست كه با نگاهی گذرا حجاب را از دیدگاه قرآن و اسلام بررسی كنیم.
در باب محجوبیت معنوی و حفظ عفاف مردان و زنان آیه‌های سی‌ام و سی و یكم از سوره نور تعیین تكلیف كرده است.
ترجمة آیات چنین است:
«ای پیغمبر به مومنان بگوی چشمان خود را از دیدن نامحرم فروبندند و عفاف خود را حفظ كنند. ای پیغمبر به زنان مومنه بگو: تا چشمان خود را از دیدار نامحرمان بپوشند و عفاف خود را نگاهدارند و زینت خود یا مواضع زینت خود را جز برای محارم و زنان مسلمان، تابعان فاقد شهوت و اطفال غیر بالغ ظاهر نسازند و روسری‌های خود را برگریبان خویش استوار كنند و به قصد اظهار زینت و نشان دادن خلخال، پای بر زمین نكوبند و از آرایش‌های جاهلیت خودداری كنند.»
با توجه یه این آیات ارزش و مقام حجاب از دیدگاه قرآن ثابت می‌شود. (1)
در سخن بزرگان دین نیز مسأله پوشش و حجاب انعكاس یافته است:
پیامبر گرامی اسلام می فرمایند: از بهترین زنان شما آن زنی است كه بسیار با محبت و با حجاب كامل و نزد خانواده‌اش محترم و با شخصیت باشد.
و نیز در جای دیگر می فرمایند: به زنان سورة نور را بیاموزید.(2)
و حضرت علی (ع) می فرمایند: حفظ (حجاب و عفت) زن به حال خودش سودمند تر و موجب پایداری بیشتر زیبایی اوست.
و امام باقر (ع) نیز فرمودند: همان‌گونه كه مردان دوست دارند زینت و آراستگی را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آراستگی را در شوهرانشان ببینند.
امام صادق (ع) می فرمایند: پیامبر، مرد را نهی می كرد كه شبیه زنان شود و زن را نهی می نمود كه در لباس پوشیدن شبیه به مردان باشد. (3)
حال كه با دیدگاه قرآن و بزرگان دین در باب حجاب آشنا شدیم می‌توان نتیجه گرفت كه چرا در دورة مشروطیت در دفاع ازحجاب اینهمه شعر سروده شده است و شاعران ما زنان را به حفظ حجاب ترغیب می نمودند.
پدیدة كشف حجاب
اهمیت نوع «پوشش» همانند «رنگ و شكل» به عنوان یك نماد برای سنت‌های ملی و دینی، از دیرباز شناخته شده بود. براستی پوشش و شكل و ماهیت آن در آغاز فقط به عنوان یك ضرورت زندگی یا ضرورت مذهبی تلقی می شد. هرگاه پوشش به عنوان یك ضرورت مذهبی تلقی شود دیگر نمی توان به راحتی در نوع و شكل آن تغییر ایجاد كرد. بلكه هر نوع تغییر علامت نوعی تحول فرهنگی به حساب می آید.
گاه قضیة پوشش اینگونه اهمیت می یابد كه ملتی با پوششی خاص، تقلید از فرهنگ و لباس ملتی دیگر را آغاز می‌كند. مسأله لباس، خود به تنهایی اهمیت ندارد، اما زمانی كه تفاوت فرهنگی و میل به پیروی و تقلید كوركورانه و گاه متضاد با فرهنگ آن ملت پیش می آید حساسیت و اهمیت لباس را پدید می آورد.
در پاره‌ای از موارد پس از حادثة جنگ و رویارویی دو ملت با هم و مغلوب شدن یكی از دیگری سبب می‌گردد كه قوم شكست خورده، به دنبال تقلید از آداب و رسوم و مذهب و فرهنگ و لباس قوم غالب برآید.(4)
این غلبه را در موارد دیگر جامعه نیز مشاهده می كنیم به ویژه در ادب فارسی. برای نمونه رشید یاسمی در این زمینه چند نمونه شعر دارد. (5) اشعاری كه در واقع از شاعران كهن كه تعابیر بدبینانه‌ای دربارة زنان دارند، انتقاد كرده است. اما پس از چندی این مسائل به حجاب و آزادی زنان كشیده شد. شاعران متجدد دورة مشروطه، مسائل مختلفی را در هم آمیختند، در حالی كه با اندكی دقت، روشن می شد كه هدف اساسی آنها برداشتن حجاب است. سه شاعر دورة میانی مشروطه تا رسمی شدن كشف حجاب، یعنی عارف، عشقی و ایرج میرزا، در این مسأله پیشگام بودند. اما در مقابل شاعران دیندار، كوشیدند تا افزون بر استفاده از تعابیر ادبی، شرعی بودن حجم حجاب و نیز فواید اجتماعی آن را در شعر خود گوشزد كنند. شیخ یوسف گیلانی با اشاره به آن كه زن اردشیر تا چه اندازه به عفت و حجاب خویش پای بند بود،به شعر ایرج میرزا شاهزاده اشاره می‌كند كه :«اما شاهزادگان امروزی، شعر می گویند و برخلاف دیانت افسانه می‌بافند.»
با بالا گرفتن نهضت مشروطه و رواج روزنامه نگاری به سبك غربی، حجاب مورد توجه قرار گرفته و كسانی به آن حمله آوردند اما بیست و پنج سال طول كشید تا رضا شاه كه مجری طرح كشف حجاب بود آن را به صورت قانون درآورد. در مقابل شاعران دیندار به دفاع از مسئله حجاب پرداخته و بخشی از ادبیات فارسی آن دوره از ایران شامل این مبحث گردید.
نتیجه:
یكی از ابزار‌های مهم طرفداران حجاب در مقابل پدیدة كشف حجاب و ترویج بی حجابی، استفاده از ادبیات منظوم است. در این زمینه شاعران دیندار در مقابل شاعران نوگرا و متجدد، اشعار زیادی در ستایش حجاب سرودند و كوشیدند تا با زمینة ادبی، حجاب را جزئی از دین و قرآن در كلام منظوم نشان دهند. طبیعی است كه دامنة نفوذ شعر و ادبیات می تواند تأثیر عمیقی بر تودة مردم و مخالفان حجاب باقی گذارد. در مقابل هجوم اشعار در نفی حجاب و همكاری مطبوعات و دولت كار بسیار سختی به نظر می رسید؛ اما همان طور كه بررسی گردید جامعة ادبی ما به خوبی در آن دوران بحرانی از عهدة این مهم برآمد.
دشتی در سالگرد هفدهم دی در روزنامة اطلاعات خبر از «نظم و نثر» فراوانی می دهد كه در ستایش از اقدام كشف حجاب نوشته و منتشر شده است. همین طور، شیخ ابوالفضل خراسانی كه نمونه‌ای از اشعار حجاب و ضد حجاب را می آورد، به فعالیت متجددین در این باره اشاره كرده، می نویسد «اگر بدانید لا مذهبان ایران و شعرای بیدین از ایشان زمانی كه برای كشف حجاب زنان بر میان بستند، چه شعر‌ها بهم بافتند و چه مقاله‌ها كه نوشتند! خدادادِ مشتی از دوشیزگان و عفایف از زنان را به زودی بگیرد و زمین را از لوث وجود این قبیل جنایت كاران پاك نموده، و هر یك را به كیفر و جزای خود برساند.»(19)
اما با بررسی اشعار شعرای مدافع كشف حجاب به پاره‌ای از اعتقادات آنان می‌توان پی برد كه آنان اغلب به مفهوم اسلامی و ملی پوشش و عفاف توجهی نداشتند و در مقابل گویندگان مدافع حجاب به حمایت از دستورات الهی و تعالیم قرآنی آن را ارج نهادند و در كلام خود انعكاس دادند.
قیمت فایل فقط 9,100 تومان
برچسب ها : تحقیق پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه , پژوهش پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه , مقاله پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه , دانلود تحقیق پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه , پوشش در شعر گویندگان پس از مشروطه , پوشش , شعر گویندگان , مشروطه